Criminelen maken gebruik van de goede infrastructuur in de Zeeuwse en West-Brabantse zeehavens. Het ondermijnende effect van deze georganiseerde criminaliteit is groot en reikt tot ver buiten de (regio)grenzen. Denk hierbij aan in- en uitvoer van drugs, illegale afvoer van afvalstoffen, illegaal verblijf op haventerreinen, mensensmokkel, arbeidsuitbuiting, smokkel van goederen en het witwassen van criminele opbrengsten in de haven. De nieuwe aanpak van de samenwerkende partijen richt zich op betere selectie aan de poort, het opwerpen van barrières door het bedrijfsleven, het vergroten van de kennis- en informatiepositie van partners en het vormen van een responsieve overheid die actief reageert op signalen uit de samenleving.

De verschillende overheidspartners werken apart en in onderlinge samenwerking al op verschillende manieren aan het bestrijden en voorkomen van criminele activiteiten. Denk hierbij aan Operatie Portunus. Partners werken samen aan integere en weerbare zeehavens in Zeeland en West-Brabant. Taskforce-RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) Brabant-Zeeland ondersteunt de partners hierbij. Zij gaan aan de slag onder het motto “Zeeland en Brabant hebben integere en weerbare zeehavens die geen criminele activiteiten faciliteren’’. Om dit te bereiken ligt de focus op het samen opwerpen van barrières en het ontwikkelen van interventies om crimineel misbruik tegen te gaan.

De samenwerkende partijen zetten de komende twee jaar in op de volgende speerpunten:

- Beïnvloeden van integer gedrag van havenmedewerkers: Vergroten van de weerbaarheid tegen vormen van corruptie en niet integer gedrag.
- Ontwikkelen van Platform Veilig Ondernemen (PVO) North Sea Port/Port of Moerdijk: Hierin werken publieke en private partijen samen aan een veilige omgeving voor ondernemer, personeel en klant.
- Stimuleren veiligheid haventerrein (fysieke barrières): Denk hierbij aan veilige hekwerken en 100% persoonsverificatie.
- Leren van incidenten door effectieve kennisuitwisseling: Starten van een Information Sharing Centre (ISC).
- Vergroten van de meldingsbereidheid van havenmedewerkers: Het melden van verdachte activiteiten helpt de autoriteiten om tijdig op te treden en de veiligheid in de haven te waarborgen.
- Ontwikkelen van een innovatieve aanpak tegen drugsimport: Via gevalideerde indicatoren in financiële big data malafide transportbedrijven herkennen.
- Versterken van de integrale aanpak tussen betrokken partners: Door te investeren in informatie-uitwisseling.

Een uitgebreidere beschrijving van de projecten staat op de website van de gemeente Borsele.

De basis voor de nieuwe aanpak is gebaseerd op de conclusies vanuit meerdere onderzoeken die de afgelopen jaren zijn gedaan naar criminaliteit in de zeehavens. Zo deed TNO eind 2019 op verzoek van de Havendriehoek, waarin bestuur, politie en justitie samenwerken om georganiseerde criminaliteit te beteugelen, onderzoek naar criminaliteit in de zeehavens van Zeeland en Brabant. Het onderzoek richtte zich op het komen tot een gezamenlijk gedragen beeld van criminaliteit in de zeehavens en een eerste set maatregelen. Het onderzoek richtte zich niet op kwantificering van de omvang van criminaliteit in de zeehavens. Er is onderzoek uitgevoerd naar een breed spectrum van de verschillende vormen van criminaliteit. Het gaat daarbij onder andere om drugs-, migratie-, milieu- en arbeidscriminaliteit en diefstal en smokkel.

TNO constateert dat er op meerdere niveaus kwetsbaarheden aanwezig zijn in systeem van de havens en de aanpak van criminaliteit. Dan gaat het bijvoorbeeld om de inrichting van haventerreinen, de informatiepositie van bedrijven en de gevoeligheid van medewerkers voor criminele beïnvloeding, de spanning die er is tussen economische meerwaarde van de haven en de integriteit van de bedrijfsprocessen en werknemers (kosten versus baten van private beveiligingsmaatregelen) en de beperkte capaciteit voor handhaving, toezicht en opsporing. Het aanpakken van de kwetsbaarheden heeft een effect op meerdere vormen van criminele activiteiten. Voor de maatregelen is de inzet van zowel publieke, semipublieke en private organisaties nodig. Het volledige onderzoek is sinds vandaag openbaar en te vinden via de website van TNO.

Het rapport biedt waardevolle aanknopingspunten om de aanpak in de havens te versterken. Burgemeester van Borsele en voorzitter van de Havendriehoek, Gerben Dijksterhuis: "Samen kunnen we meer en staan we sterker in de aanpak van ondermijnende criminaliteit in de zeehavens. De opgave is aanzienlijk, vooral ook omdat onze havens zo belangrijk zijn voor onze economie en toekomst. Deze opgave kunnen we alleen samen met bedrijven, overheden en havenmedewerkers aangaan. Die boodschap is glashelder. Het rapport van TNO biedt waardevolle handreikingen om een gezamenlijke aanpak verder te versterken en te vernieuwen. We hebben met elkaar een uitvoeringsplan opgesteld, daar zijn we met elkaar mee aan de slag, waarbij iedere partij zijn steentje bijdraagt, passend bij zijn taak en aanpak."

De samenwerkende partners richten zich in Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland verband op het verstoren en aanpakken van ondermijnende criminaliteit. Dit doen we door innovatie, kennis, expertise en actie met elkaar te verbinden. Hierbij levert Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland bestuurlijke, juridische en inhoudelijke expertise op de verschillende thema’s ter ondersteuning van gemeenten en provincies bij de uitvoering van hun taken in het kader van de bestrijding van ondermijnende criminaliteit.

PS: Dit is een gezamenlijk nieuwsbericht van de betrokken partners. Meer informatie bij de gemeente Borsele.